Extreme regenval: pleidooi voor floodscapes
Het lage waterland van Nederland, België en delen van Frankrijk staat de afgelopen weken onder druk door aanhoudende en intense regenval, waardoor overstromingen dreigen of rivieren daadwerkelijk uit hun oevers treden. Terwijl Nederland zich voorbereidt op een week vol neerslag en onze buurlanden bijkomen van overstromingen blijft landschapsarchitect en universitair hoofddocent aan de Strasbourg School of Architecture Frédéric Rossano pleiten voor "floodscapes".
Wateroverlast teistert Europese lage landen
De Nederlandse weerberichten voorspellen een week van voortdurende neerslag. Ook in België ondervindt men nog steeds de gevolgen van aanhoudende regen, met waterstanden die dagen extreem hoog zijn geweest in verschillende regio's. De regen hield maar niet op, waardoor overstromingen een constante dreiging bleven en evacuaties noodzakelijk waren. De noordelijke regio's van Frankrijk hebben ook te maken gehad met overstromingen, waar kleine rivieren buiten hun oevers traden door de overvloedige regenval. Wederom blijken de laaggelegen gebieden kwetsbaar voor het water en is de noodzaak van zorgvuldige planning en adaptatie groot.
Zijn "floodscapes" de oplossing?
Frédéric Rossano deelt in het gelijknamige boek zijn bevindingen over "floodscapes". Het begrip "floodscape" lijkt op het eerste gezicht een contradictie: een overstroming verspreidt zich waar de zwaartekracht haar leidt, als een donkere deken over het vertrouwde landschap. Maar Floodscapes stelt dat de grenzen van een overstroming niet alleen bepaald hoeven worden door de hoeveelheid of snelheid van water, maar ook door zorgvuldig ontworpen landschap. In een "floodscape" wordt ruimte gemaakt voor overstroming, risico’s worden opnieuw gespreid en het gebruik en de juridische status van overstromingsgebieden heroverwogen.
De verhouding tussen mens en water: geschiedenis als inspiratie
Het boek verkent de historische relatie tussen mens en overstromingsprocessen, van oude mythen tot hedendaags milieubeleid, met aandacht voor zes projecten in Zwitserland, Frankrijk, Duitsland en Nederland. Deze projecten laten zien dat oude strategieën nog steeds een bron van inspiratie kunnen zijn in ruimtelijk ontwerp.
Meer dan alleen een antwoord op overstromingsrisico's, dragen deze "floodscapes" bij aan het herpositioneren van natuurlijke processen binnen (het vormgeven van) de leefomgeving. Ze introduceren flexibele en veerkrachtige landschappen, die niet alleen de directe effecten van een overstroming verminderen, maar deze ook zichtbaar en acceptabel maken. "Floodscapes" dienen dus als realiteitschecks: Ze stimuleren observatie, wakkeren de nodige bezorgdheid om klimaatverandering aan en versterken zo de veerkracht van individuen, gemeenschappen en gebieden.
De transformatie van rivierlandschappen is een onderneming die afhankelijk is van economische en politieke ups en (momenteel meer) downs. Toch wijst het pionierswerk van de afgelopen 20 jaar op een pad van innovatieve aanpassingsstrategieën. Dit moedigt belanghebbenden en architecten van regionale planning aan om een actieve rol te spelen in het creëeren van een toekomstbestendig landschap.