Realisme in Nederland

Realisme in Nederland belicht de opkomst en waardering van het nieuwe realisme, een stroming die ook nu weer sterk in de belangstelling staat. Toonaangevende critici begroetten dit realisme rond 1925 als een welkome koerswijziging na het internationale modernisme, dat in het teken had gestaan van een grote experimenteerdrift.

Deze bundel laat zien welke rol de Nederlandse kunstkritiek speelde in de doorbraak van dat nieuwe realisme en bij het aanwijzen van de boegbeelden Raoul Hynckes, Pyke Koch, Carel Willink, Dick Ket en andere kunstenaars. Het debat spitste zich toe op de vraag: waar gaat het in de schilderkunst om? De ‘schilder-met-het-hart’ werd in geharnaste taal tegenover de intellectuele schilder in stelling gebracht. Welke standpunten namen critici als Kasper Niehaus, Jan Engelman, W. Jos. de Gruyter, Maria Viola en A.M. Hammacher in toen in de loop van de jaren dertig datzelfde realisme in toenemende mate werd verbonden met de nationale identiteit of, met een meer beladen term, de volksaard? Baanden zij (ongewild) het pad voor de kunstopvattingen van hun nationaal-socialistische collega’s, die het realisme tijdens de Tweede Wereldoorlog tot gewenste kunstuiting maakten?

Mieke Rijnders is universitair hoofddocent kunstgeschiedenis aan de Open Universiteit. Zij publiceert regelmatig over de Nederlandse twintigste-eeuwse kunst, met bijzondere aandacht voor de kritische en museale ontvangst van het neorealisme.