OASE 107 e-book

In de afgelopen decennia heeft het tekenen in de context van landschapsontwerp en stedenbouw een aantal transformaties ondergaan. Recente ontwikkelingen in de theorie en de praktijk hebben het onderscheid tussen beiden doen vervagen. De twee disciplines worden niet langer beschouwd als bouwen – of tuinieren – ‘op grotere schaal’, vooral in de context van kwesties als woningbouw, landinrichting en uiterlijk vertoon. Tegenwoordig spelen de ecologie en de energietransitie of ‘metabole’ vraagstukken een veel nadrukkelijkere rol, wat resulteert in nieuwe manieren van tekenen. Beide disciplines laten het object-georiënteerde denken achter zich en lijken overtuigd te zijn van het belang van het proces en de impact van de factor tijd. De ruimte wordt opgevat als een kruispunt – een ‘gestold punt’ – in een veelvoud aan stromen en processen.

Voor ontwerpers is de vraag, hoe al deze stromen en processen samenkomen, materialiseren en zichtbaar worden, en hoe hun ‘verruimtelijking’ in tekeningen is vertegenwoordigd in analyses en ontwerpen, van het grootste belang. Het ontwerp en de tekening lijken te worden verscheurd tussen een procesgerichte agenda en een ruimtelijke ingrijpen dat voor zijn succes afhankelijk is van disciplinaire verwachtingen aangaande zorg, materialiteit en intrinsieke esthetische kwaliteiten. Duurzaam ontwerpen veronderstelt niet alleen gewaagde oplossingen voor problemen; deze moeten ook mooi, empathisch en affectief zijn. Wat is de rol de tekening – van cartografie tot schets? Welke tradities bieden aanknopingspunten? Welke innovaties zijn nodig?